Concept lichtinstallatie stationstoren Tamar Frank
De toren en zijn ligging
De toren maakt deel uit van het aan het Stationsplein gelegen voormalige belastingkantoor waarin ook de vertrekshal van het NS station is gesitueerd. Hij rijst hoog boven de omliggende gebouwen uit en fungeert vanuit de stad als baken en markeringspunt. Door architect Jan van Belkum ontworpen als een verwijzing naar een zendmast rijst uit het dak een ‘gouden naald’, die in de zon een natuurlijk lichtspel op de omgeving weerkaatst.
Het geheel bestaat uit glas met vier uitstekende ringen, waarvan de bovenste drie spiegelend materiaal aan de onderkant bevatten. Daar bovenop is een kleinere glazen nok geplaatst.
Architectuur en beeldende kunst
Er steekt een gouden naald uit de toren, die naar de lucht gericht is. Deze naald is onderdeel van een kunstwerk van Joost van Santen en is het enige deel van het kunstwerk dat aan de buitenkant zichtbaar is.
Binnen vangen de ronde ramen van de toren rondom licht wat ook nog eens versterkt wordt door de wit gespoten raamkozijnen en het spiegelende materiaal van de ronde overkappingen. Hier is ook het complete kunstwerk van Joost van Santen te zien. Een constructie met een schuine spiegel die de onderkant van de koepel reflecteert. (zie beeldmateriaal ) De gouden naald steekt uit het midden van deze constructie en wordt midden in de ruimte onderbroken. Van Santen heeft ook een kunstwerk in de stationshal gerealiseerd waar rondom de glazen klok prismatisch folie is aangebracht dat de stationshal vult met regenboogkleuren als de zon er op schijnt. Het spiegelende materiaal onder de ronde overkappingen lijkt ook dergelijke eigenschappen te hebben waar licht breekt in meerdere kleuren net als op een cd-rom.
De toren is ‘s nachts opgeslokt door de duisternis.
__________________________________________________________________________________________________________
Wij danken allen die zich hebben ingezet voor dit project. Met name Bouwfonds Investment Management en IEF Capital Vastgoed Rietveld, die ons als eigenaar van het pand hun vertrouwen schonken en de Gemeente Hilversum voor haar niet aflatende steun in alles.
__________________________________________________________________________________________________________
Het ontwerp
Voor mijn ontwerp ben ik in de eerste instantie uitgegaan van een lichtinstallatie die tijdens de donkere uren naar buiten straalt en zo de zichtbaarheid van de toren naar voren haalt.
Hierdoor draagt het ook ‘s nachts bij aan het stedelijke landschap. En werkt het baken na zonsondergang. De ligging van de toren is een belangrijk gegeven. Het is gesitueerd langs het spoor waardoor het als markeringspunt kan werken en een stadsentree kan zijn. Vanuit de stad zelf is hij ook van verschillende hoeken te zien. Ik speel ook in op de architectuur en vorm van de toren waarbij ik vooral nadruk leg op de ronding, de dragende constructie en de spiegeling die weerkaatst in de kappen. Deze aspecten wil ik onder de aandacht brengen met een simpele ingreep.
Mijn idee is om de constructie aan de binnenkant uit te lijnen door langs de raamkozijnen vanaf de tweede raampartij omhoog verticaal rgb led-lijnen te monteren. Vanaf deze verdieping beginnen de reflecterende overkappingen waardoor, van een bepaalde hoek als je dichtbij onder het gebouw staat, de lijnen via de reflecties nog verder door lijken te lopen. Hierdoor krijgt het werk als het ware een dubbele laag. Van dichterbij zijn de lijnen beter zichtbaar en krijgen ze een ritmische werking die de ronding benadrukt. Van verder zal de toren stralen in een zweem van licht.
Kleur en beweging
De licht installatie zal veranderen in kleur, intensiteit en beweging. De rgb ledlijnen kunnen aangesloten worden op een sturingskast waar stand-alone programma’s op draaien die voor geprogrammeerd en ge-upload zijn. In eerste instantie heb ik een basiskleur gekozen: turquoise blauw. Deze kleur refereert naar het gewelf van een koepel die naar de hemel reikt. Een associatie die mij ingegeven werd, door het werk van Joost van Santen met zijn gouden naald die de lucht in prikt. Als tegenstelling wilde ik het bovenste punt van de toren in contrastkleur uitlichtten. Zoals bij veel hoge torens moet ik denken aan iets dat een signaal afgeeft aan zijn omgeving. Zoals een vuurtoren. Rood is een typische signaal kleur. Dit steekt ook weer mooi af tegen het hemelse blauw. Het kleur palet zal langzaam veranderen. Deze veranderingen vinden zo subtiel plaats dat deze niet live zichtbaar zullen zijn. De schakeringen worden aangepast aan het seizoen rekening houdend met de lengte van de dag en nacht. Het idee is vooral dat het lichtwerk een subtiele aanwezigheid wordt die wel heel zichtbaar is maar volledig geïntegreerd zal raken met zijn omgeving.
Als tweede referentie naar het werk van Joost van Santen breng ik de regenboog terug. Deze verwijst naar de klok in de stationshal die regenboogreflecties maakt. In de uitwerking van het lichtplan wil ik subtiele gradaties inbrengen die de overgang tussen de monochrome kleuren en de schakeringen laten overvloeien. De statische verlichting zal incidenteel onderbroken worden door beweging. Dit is afgeleid van de cadans van treinen die aankomen, vertrekken en het station passeren. Mijn atelier ligt langs het spoor en hier kijk ik ook uit op de treinen. Soms als de zon laag staat, reflecteert deze op de ramen waardoor er een stroboscoopachtig ritme ontstaat. Dit is een gegeven dat ik al langere tijd wilde gebruiken en ik kan geen betere locatie bedenken dan deze, langs het spoor. De beweging zal heftig en van korte duur zijn in wit licht.
